Ik heb een beetje een weekend van tegenstrijdigheden achter de rug. Zaterdag was ik in Douala, de grootste stad van Kameroen (waar ik over een paar weken ook ga wonen). Ik was daar om een support meeting van Give Milk Stop Aids mee te maken. Alle HIV positieve vrouwen die meedoen met het Give Milk programma (gratis formule melk zodat het kindje niet besmet wordt met het virus) komen naar zo'n support meeting om nieuwe melk te halen, ervaringen te delen en eigenlijk gewoon een gezellige middag te hebben met lotgenoten. Aan het einde van de middag nam Lorraine me mee naar het centrum van de stad.En zo kwam het dat ik ineens in een échte supermarkt stond. Yoghurt, kaas, blikjes met groente, vruchtensappen, (lekkere!) koekjes en chocola, koffie en pindakaas. Er waren allemaal dingen die ik al een goede twee maanden niet meer gezien had. Ik was zo door het dolle heen dat ik uit puur geluk Matthijs gebeld heb. Het was echt genieten om gewoon door de supermarkt te lopen, nadat ik mijn eten de afgelopen weken op stoffige gore markten en donkere schimmelende winkeltjes gekocht heb. Uiteindelijk nauwelijks wat gekocht, want ik had gewoonweg geen idee wat ik moest kopen omdat de keuze zo groot was. Dat wordt wat als ik terug ben in Nederland ;-)

Toen ik die avond thuiskwam in Banga Bakundu merkte ik dat het water uit de kraan het niet deed. Optimistisch dacht ik nog, ik wacht een dagje met douchen, morgen is er vast weer water. Maar helaas, het mocht niet baten. En zo kwam het dat ik de volgende dag samen met mijn buurmeisjes naar de put moest om emmers water te verslepen om te koken en te wassen. Zij zetten de emmers soepel op hun hoofd en renden haast zo'n beetje terug naar het huis, terwijl ik met kromme rug en een bezwete kop er achteraan strompelde. Ik mocht de emmer niet op mijn hoofd proberen te zetten van mijn buurmeisjes, want 'Europeanen hebben een ronde kop en dat doet dan pijn'. De afgelopen dagen heb ik me dus ook gedoucht met emmers water, en het gaat eigenlijk verbazingwekkend goed. Sinds vanochtend is het water trouwens weer terug, alleen telkens als ik de kraan open draai komt er een stroom aan dode mieren en spinnen met het water mee, echt heel goor. Ik denk dat het komt omdat er de afgelopen 3 dagen geen water in de leidingen gezeten heeft. Het is dus alsnog niet echt bruikbaar. Zo heb ik dus in 1 weekend de rijkste en armste kant van Kameroen gezien. Voor de rijken is de supermarkt de normaalste zaak van de wereld, en voor de armsten is het sjouwen van water uit de put doodgewoon.

Ja, wat is armoede eigenlijk. Daar heb ik de laatste tijd wel veel over nagedacht. De mensen hier in Banga Bakundu gaan er allemaal van uit dat alle mensen in Nederland heel rijk zijn. Het guesthouse van het ziekenhuis, waar ik woon, is best heel groot, als ik dat in Nederland had zou ik echt héél blij zijn. Maar mijn buren gaan er van uit dat alle huizen in Nederland zo groot zijn of nóg groter. En eigenlijk is het ook logisch dat ze dat denken, want alleen de studenten die het kunnen betalen kunnen naar het buitenland. In die zin ben ik inderdaad rijk. Dat ik nu geen kamer in Nederland heb vinden de Afrikanen wel heel vreemd, maar als ik uitleg dat ik die opgezegd heb omdat het anders te duur wordt, zijn ze heel verbaasd. Dan ineens komen ze er achter dat in Europa het geld ook niet aan de bomen groeit, want ik geloof echt dat heel veel mensen hier denken dat iedere Nederlander miljonair is.

Aan de andere kant vind ik de mensen hier eigenlijk ook niet echt arm. Ik weet er te weinig van om echt te kunnen oordelen, maar het is gewoon heel ànders. Het zit hier niet echt in de cultuur dat mensen bedelen om geld, maar wat wel veel gebeurt is dat ik ze een beetje leer kennen en dat ze na een paar dagen hun hele leven op tafel leggen en dat op een voor Nederlandse begrippen heel dramatische manier vertellen. En dan komt er iets als: 'ik heb vanochtend niet ontbeten want het geld was op' of 'ik kan mijn zoon niet zien met Kerst want ik kan zijn transport niet betalen' en dan blijven ze net zo lang wachten tot wij aanbieden of ze wat willen eten of geld geven. Maar ze hebben wel altijd genoeg geld voor (redelijk) mooie kleren en de kapper. (Hier in Kameroen gaan vrouwen minstens 1 keer per maand naar de kapper om een pruik of nephaar in hun eigen kroeshaar te laten vlechten, en ik kan je vertellen, die bezoekjes zijn in verhouding echt niet goedkoop). Daarom vind ik het heel lastig om in te schatten hoe arm de mensen hier echt zijn. Dat ze het moeilijk hebben staat vast. Dat ze goed hun best moeten doen om rond te komen staat vast. Maar ze stellen hun prioriteiten heel anders dan dat een Nederlander zou doen. Het zit toch echt wel een beetje in onze cultuur dat we calvinisten zijn hoor. En waarom zouden ze niet naar de kapper mogen? Ik word ook gelukkiger van een fijne mascara dan van een brood.

Verder is de cultuur hier een stuk collectivistischer dan in Nederland (logisch natuurlijk!). Bijna elke familie heeft wel een zoon, oom of vader die de mogelijkheid heeft gehad om carriere te maken. Van diegene wordt dan verwacht dat hij zijn eigen gezin onderhoudt, maar ook de school van zijn neefjes en nichtjes betaalt, de bruiloften en begravenissen in de familie, eigenlijk alles. Dus bijna iedereen heeft wel ergens iemand die hen kan helpen als het echt dreigt mis te gaan. Ik ben tijdens mijn onderzoek ook wel eens iemand tegengekomen die geen familie meer had, of gewoon een echt arme familie. En dan ben je je vangnet wel kwijt. Die mensen zijn echt arm. En als je een vrouw bent is dat extra moeilijk, want er heerst hier nogal een patriaal systeem. De mannen zijn de kostwinners, en als vrouwen werken staan ze hun salaris af aan de man. Hij is tenslotte het hoofd van het gezin. Als je dan geen man hebt, moet je je eigen geld zien te verdienen, en dat is niet zo hoog als dat van een man.

Ik zal ter voorbeeld even mijn buurvrouw geven. Zij heeft echt een superheftig leven achter de rug. Ze raakte op haar 17^e zwanger en toen is haar vriend weggelopen, dus moest ze het allemaal alleen maar fixen. Haar zoontje moest ze afstaan en die is opgegroeid bij haar rijkere familie. Ondertussen heeft zij een opleiding als kok kunnen afronden. Later trouwde ze met een man die al een dochter had en kreeg ze nog twee dochters met hem. Hij is twee jaar geleden overleden, dus nu staat ze er alleen voor en moet ze financieel zien te zorgen voor 4 kinderen. Ze is door haar broer naar het ziekenhuis gehaald (haar broer was de succesvolle man van de familie, hij is pastoor. En raar genoeg zijn de pastoren vaak de rijksten van allemaal). Nu woont ze in een ieniemienie huisje van 10m2 samen met haar 2 jongste dochters. Ze werkt in ons huis als schoonmaakster en verdient op die manier geld. Ze heeft het echt zwaar en moeilijk, en heeft nauwelijks eigen bezittingen. Aan de andere kant is zij de eerste die van de Nederlanders een extraatje krijgt. Haar kinderen lopen rond in de kleding die stagiaires hebben achtergelaten, en dat is echt mooie goede kleding. Andere stagiaires betalen de school van haar kinderen. Heel fijn natuurlijk, maar dat resulteert er wel in dat zij verwacht dat de Nederlanders haar geld of cadeautjes geven. Want dat doet elke stagiaire. En dat vind ik eigenlijk best lastig. Want tuurlijk is het waar dat wij meer hebben dan zij, en zij helpt ons zo goed in het huis, dus we zijn haar erg dankbaar. Maar waarom zou zij degene moeten zijn die altijd wat van ons krijgt? Er zijn meer mensen in het ziekenhuis die het zwaar hebben, om nog te zwijgen van de gemiddelde Give Milk Hiv positieve vrouw hier op het platteland. Gisteren kwam ik er achter dat ik een ring die ik van mijn ouders gekregen had verloren was. Ik heb het hele huis doorzocht maar ik kon hem echt nergens vinden. Toen kwam ik mijn buurvrouw tegen, met mijn ring om. Een klein kindje had hem uit mijn kamer gehaald en naar haar gebracht, dus ze wist niet dat hij van mij was. Maar dan nog vind ik het vervelend dat ze niet even gevraagd heeft waar die vandaan komt, maar hem zomaar houdt.

Het is gewoon een heel lastige kwestie waar ik nu over aan het schrijven ben. Terwijl ik dit typ ben ik alweer de draad kwijt over hoe ik mijn punt kan duidelijk maken. Het is gewoon een heel complex probleem. Wij hebben zoveel meer in Nederland dan de mensen hier in Kameroen. Dus eigenlijk voel je je al snel verplicht om de mensen te helpen, want we hebben gewoon de mogelijkheid. Als je een keer 5 euro geeft, kunnen mensen een week eten. Het leven is hier veel goedkoper, dus hier ben ik rijk. In Nederland heb ik heel andere dingen nodig dan hier, die duurder zijn, dus ben ik in Nederland een stuk minder rijk dan hier. Maar dat zien de mensen hier niet, dus denken ze dat we allemaal rijk zijn. Ik legde mijn buurjongen uit dat er in Nederland ook daklozen zijn, en dat sommige mensen ook honger hebben, of niet genoeg geld, en hij begreep er echt helemaal niks van.

Armoede is gewoon zo relatief. Als alle Kameroenezen naar Nederland zouden verhuizen, zouden ze allemaal heel arm zijn. Maar in Nederland is zoveel meer te koop, zijn spullen eigenlijk veel belangrijker dan hier. En als je die spullen niet hebt, dan mis je ze, en voel je je arm en ongelukkig. Als alle Nederlanders naar Kameroen zouden verhuizen, zouden we allemaal rijk zijn. Zelfs de bijstandmoeders. Maar de Kameroenezen wonen hier, en zijn niet per definitie heel arm. Ze missen de luxe en spullen niet, want zo is het leven hier gewoon niet. En wij leven in Nederland, en zijn niet per definitie heel rijk.Want we kunnen niet ons leven zo luxe krijgen als mogelijk is, omdat we daar (over het algemeen) geen geld voor hebben. Het ligt gewoon aan je omgeving of je van armoede kunt spreken, denk ik. Wat denken jullie?

Ennnnnn Matthijs is vandaag jarig dus krijgt een extra dikke knuffel via deze blog ;-). Gefeliciteerd schatje!! Aan de rest wil graag de wens meegeven die een Kameroenese vriendin mij stuurde tijdens de jaarwisseling: May your best days in 2011 be the worst in 2012. May God grant all your wishes.